Mâm cỗ Tết – Biểu tượng thiêng liêng ngày đầu xuân

Với người Việt, Tết Nguyên Đán không thể trọn vẹn nếu thiếu hình ảnh mâm cỗ Tết được bày biện tươm tất trên bàn thờ tổ tiên. Đây không chỉ là bữa ăn đầu năm mà còn là bức tranh thu nhỏ của văn hóa, tín ngưỡng và sự sum họp trong mỗi gia đình Việt Nam.

Mỗi món ăn trên mâm cỗ đều mang một ý nghĩa sâu sắc, tượng trưng cho ước vọng sung túc, may mắn và bình an trong năm mới.

Mâm cỗ Tết là gì?

Mâm cỗ Tết là bữa cơm thịnh soạn được chuẩn bị để:

• Cúng gia tiên trong các dịp như tất niên, giao thừa, mùng Một

• Thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên

• Tụ họp con cháu, gắn kết các thế hệ

• Khai xuân bằng những món ăn mang ý nghĩa tốt lành

Ý nghĩa từng món ăn trong mâm cỗ Tết

Mâm cỗ Tết ba miền – Mỗi nơi một hồn vị

Miền Bắc – Cổ kính, nghiêm trang

Người Bắc chuẩn bị mâm cỗ theo quy tắc “4 bát – 6 đĩa” hoặc “6 bát – 8 đĩa”, tượng trưng cho tứ trụ và bát quái.

Món tiêu biểu:

• Bánh chưng

• Giò lụa, giò xào

• Canh măng hầm xương

• Canh bóng thập cẩm

• Nem rán

• Gà luộc lá chanh

• Xôi gấc

• Thịt đông

• Dưa hành

Miền Trung – Mộc mạc, đậm đà

Mâm cỗ miền Trung thể hiện sự tỉ mỉ và tiết kiệm, vì khí hậu khắc nghiệt và ảnh hưởng của văn hóa cung đình Huế.

Món đặc trưng:

• Bánh tét Huế

• Nem chua, tré

• Mắm tôm chua

• Canh mít non, canh măng

• Chả bò, chả Huế

• Dưa món

• Ram ít, bánh nậm, bánh ít

Miền Nam – Hào sảng, phong phú

Người miền Nam chuộng màu sắc tươi vui, khẩu vị ngọt dịu, món ăn mang hàm ý khởi đầu tốt đẹp.

Món đặc trưng:

• Bánh tét ngũ sắc

• Thịt kho trứng nước dừa

• Canh khổ qua nhồi thịt

• Củ kiệu, dưa món

• Xôi vò, xôi gấc

• Gà luộc chấm muối tiêu

• Chả giò, mứt Tết

Mâm cỗ Tết gồm bao nhiêu món?

Không có quy chuẩn bắt buộc, nhưng thường mâm cỗ Tết gồm từ 8 – 12 món, phân chia theo:

1. Món chính: bánh chưng/tét, giò, thịt kho

2. Món canh: canh măng, canh bóng, canh khổ qua

3. Món xào: miến xào, rau củ thập cẩm

4. Món ăn kèm: dưa món, củ kiệu, dưa hành

5. Tráng miệng: mứt Tết, chè kho, trái cây

Quy trình chuẩn bị mâm cỗ ngày Tết

Trước Tết 2–3 ngày:

• Nấu bánh chưng, bánh tét

• Làm giò, chả, nem

• Sơ chế nguyên liệu: măng, miến, nấm hương

• Muối dưa món, củ kiệu

Ngày 29–30 Tết:

• Nấu các món canh, thịt kho

• Xào rau củ

• Luộc gà

• Bày mâm cỗ để cúng tất niên, ông bà, đất trời

Cách trình bày mâm cỗ Tết đẹp mắt

Mâm cỗ Tết hiện đại – Vẫn giữ hồn truyền thống

Trong xã hội ngày nay, nhiều gia đình:

• Đơn giản hóa mâm cỗ nhưng vẫn giữ đủ yếu tố truyền thống

• Ưu tiên món dễ tiêu, ít dầu mỡ

• Đặt mua sẵn mâm cỗ từ các nhà hàng, bếp gia đình

• Kết hợp món Việt với món mới (salad, súp, hải sản) để đổi vị

✨ Tuy vậy, giá trị tinh thần – sum họp – cúng bái vẫn được giữ nguyên.

Những điều kiêng kỵ khi dọn mâm cỗ Tết

• Không dùng đồ nhựa, giấy trên bàn thờ

• Không để đũa chéo nhau hoặc quay đầu đũa ra ngoài

• Không bày món tanh (cá sống), món cay nóng quá mức

• Không cúng với trái cây có mùi nặng (sầu riêng)

Câu hỏi thường gặp

1. Mâm cỗ Tết có cần giống nhau giữa ba miền?
👉 Không cần. Mỗi miền có nét riêng, thể hiện sự đa dạng văn hóa.

2. Có thể thay bánh chưng bằng bánh tét không?
👉 Được. Quan trọng là sự thành tâm và tính biểu tượng, không phải món cụ thể.

3. Cỗ Tết hiện đại có được đơn giản hóa không?
👉 Được, miễn là giữ được ý nghĩa tôn kính tổ tiên và không khí sum họp.

Mâm cỗ Tết – Di sản sống của người Việt mỗi dịp xuân về

Không cần quá mâm cao cỗ đầy, điều quan trọng là mỗi món ăn mang trong đó tình cảm, sự đoàn viên và lòng biết ơn với cội nguồn. Mâm cỗ Tết vì thế trở thành linh hồn của Tết cổ truyền, được gìn giữ qua bao thế hệ.Tết không chỉ nằm ở những ngày nghỉ, mà ở khoảnh khắc cả nhà quây quần bên mâm cơm, nâng chén đầu xuân và cùng nhau mở ra một năm mới đầy hy vọng.

📌 Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về cách nấu các món truyền thống như giò thủ, thịt đông, xôi gấc, canh bóng thập cẩm…, hãy ghé thăm monngonmienbac.com – nơi lưu giữ hàng trăm công thức món ăn Tết đậm đà hương vị Bắc Bộ và truyền thống Việt Nam.

Xem thêm các bài viết khác tại đây amthucletet.